บทความโดย คณพล วงศ์วิเศษไพบูลย์ มหายานคือธรรมะที่สื่อสารกับหัวใจ หากเรามองการศึกษาธรรมะจากมุมมองพัฒนาการแบบที่พุทธศาสนาทิเบตวางรากฐานไว้ เราจะเห็นถึงความชาญฉลาดในการสื่อสารคำสอนที่ยกระดับขึ้นมา จากวินัยแห่งการสละละวาง เส้นทางการปฏิบัติเพื่อปล่อยวางตัวตนทุกรูปแบบ เรามีความกล้าและไม่คิดมากที่จะปล่อยการยึดมั่นทางความคิด เป็นท่าทีที่เรารู้สึกได้ในประสบการณ์ตรงว่าตัวตนทั้งหมดที่เราคิดว่าเราเป็น ล้วนแต่เป็นมุมมองอันจำกัดที่ไม่จริงทั้งสิ้น น่าแปลกที่การปล่อยกลับไม่ได้ทำให้เราว่างเปล่า แต่ทำให้เรารู้สึกถึงอิสรภาพในชีวิตมากขึ้น เรากังวลกับชีวิตตัวเองน้อยลง จนบางครั้งเราอาจเริ่มรู้สึกถึงความพึงพอใจบางอย่างต่อชีวิต ที่ไม่จำเป็นต้องมีอะไรเพิ่มมากกว่าสิ่งที่มันเป็น หรือก็คือความรู้สึกมั่นใจว่าเราจะอยู่ได้กับกรรมทั้งหมดที่จะสุกงอมขึ้นในชีวิต เมื่อวินัยไม่ได้เป็นการคิด หรือเป็นความพยายามเท่ากับช่วงแรก เมื่อนั้นการสัมพันธ์กับคำสอนที่เข้ามาทำงานกับหัวใจ จะเป็นสิ่งที่เข้ามาแปรเปลี่ยนเราอย่างลึกซึ้ง คลาสเรียนการหมุนกงล้อธรรมครั้งที่สอง เริ่มขึ้นด้วยปรัชญาปารมิตาหฤทัยสูตร ที่เข้ามาหักล้างทฤษฎีเดิมๆ จากคำสอนในการหมุนกงล้อธรรมครั้งแรก แต่มันไม่ได้เป็นการหักล้างที่ชี้จุดผิดพลาดของทฤษฎีเดิม ทว่าเป็นการหักล้างอันเกิดจากการชี้ไปยังประสบการณ์ที่กว้างขึ้น มันจึงไม่ใช่การล้มล้าง แต่เป็นการรวมเอาคำสอนชุดเดิมเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของสัจธรรมที่ใหญ่กว่า คำสอนในการหมุนกงล้อธรรมครั้งที่สอง หรือ คำสอนมหายาน จึงถูกเรียกว่าเป็น คำสอนปรมัตถธรรม (ความจริงสูงสุด) จุดเด่นของธรรมในขั้นนี้คือ มันไม่อาจทำความเข้าใจได้ผ่านความคิด และด้วยเหตุนั้น มันจึงไม่ได้มีวิธีการใดที่ถูกต้องที่สุดในการเรียนรู้ธรรมขั้นนี้ ผู้ศึกษามหายานแต่ละคนเพียงแค่นำเอาคำสอนนี้เข้ามาภายใน หล่อเลี้ยงมันไว้ สัมพันธ์กับมัน โดยไม่จำเป็นต้องใช้ความพยามใดๆ เพื่อที่จะเข้าใจ สิ่งที่เราอาจจะทำได้คือการสังเกตปฏิสัมพันธ์และความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในประสบการณ์ของเราเองที่มีต่อคำสอน แล้วเส้นทางของผู้ปฏิบัติก็จะค่อยๆ ชัดเจนขึ้นจากความกระจ่างของหัวใจที่ซึมซับคำสอนเข้ามาโดยไม่ต้องผ่านลำดับของการคิดวิเคราะห์ น่าสนใจที่เมื่อคำสอนสื่อสารตรงเข้ามาสู่หัวใจ ความเข้าใจที่เกิดขึ้นนั้นจะทำให้เกิดบางสิ่งที่อาจเรียกว่าเป็นสายสัมพันธ์ระหว่างตัวเรากับคำสอนหรือบางครั้งก็คือผู้สอนด้วย สายสัมพันธ์นี้จะเข้ามาดำรงอยู่ภายในใจเราราวกับเป็นสิ่งมีชีวิต มันช่วยเปิดเราออกสู่ประสบการณ์ที่เกินกว่าการคาดคะเน และบนหนทางที่เราใช้ชีวิตอยู่บนการทำงานของสายสัมพันธ์นี้ ความรู้แจ้งก็จะค่อยๆ คลี่เผยออกมาอย่างเป็นธรรมชาติ คำสอนสำคัญชิ้นหนึ่งในมหายานที่พลิกเปลี่ยนกระบวนทัศน์จากผลลัพธ์ของหินยาน […]